'Als je gehackt wordt kun je zelfs je personeel niet meer verwittigen'
Steeds meer ondernemingen krijgen te maken met cybercriminaliteit. Een door hackers gegijzeld bedrijf kan wekenlang platliggen. 'Je hebt maar beter een plan klaar, want het kan iedereen overkomen.'
Al gehoord van thread hijacking? Bij die vorm van hacking dringen cybercriminelen het netwerk van een bedrijf binnen en bestuderen ze de e-mailconversaties. Eens ze snappen hoe er gecommuniceerd wordt, slaan ze toe. Dan sturen ze bijvoorbeeld een mail uit naam van de CEO aan de boekhoudafdeling, met de vraag geld op een bepaalde rekening te storten.
CYBERCRIMINIALITEIT RUKT OP
Het is niet de enige vorm van cybercriminialiteit die in opmars is, zegt Kurt Callewaert, expert in cyberbeveiliging aan de Howest. 'Phishing blijft populair: hackers zoeken op je Facebook-pagina naar je interesses en sturen je een e-mail met een link over dat thema. Je klikt, en ze zijn binnen.' En dat zal je niet meteen merken. 'Meestal houden ze zich eerst gedeisd. Ze kijken rond in het systeem, gaan na of ze credentials van iemand anders, met meer rechten, kunnen stelen. Vervolgens plaatsen ze ransomware om het bedrijf te gijzelen.'
In een derde van de gevallen veroorzaakt een cyberaanval hinder voor de werknemers om hun job uit te oefenen.
Cyberbeveiliging staat bij veel bedrijven hoog op de agenda. Uit het jaarlijkse Cybersecurity-onderzoek van Proximus NXT blijkt dat een derde van de bedrijven in 2022 minstens één veiligheidsincident meemaakte. In organisaties met meer dan 2.000 medewerkers gaat het zelfs om 60 procent. In een op de de tien bedrijven is er sprake van meer dan tien incidenten.
PERSONEEL ONBEREIKBAAR
Zo'n aanval kan enorme gevolgen hebben voor een bedrijf. In de bevraging van Proximus NXT leidden de cyberaanvallen in een derde van de gevallen tot inactiviteit, en bijna de helft van de incidenten had een grote financiële impact.
Het verbaast Callewaert allerminst. 'We zijn het van kleins af aan gewend dat we moeten uitkijken wanneer we de straat oversteken. Maar in digitale veiligheid zijn we nog niet getraind. Iedereen loopt vandaag gevaar, zeker bedrijven die digitaal geconnecteerd zijn met leveranciers en klanten. Dat zijn vaak complexe systemen: daar moét wel af en toe een onveiligheid opduiken. En eenmaal binnen kunnen hackers alles versleutelen: je mailserver, je telefooncentrale, je productiesysteem. Je kunt zelfs je eigen personeel niet meer verwittigen.'
GEEN ADMINRECHTEN VOOR IEDEREEN
Bedrijven kunnen monitoringsystemen kopen om onregelmatigheden in hun netwerk op te sporen. ‘Die zijn steeds doeltreffender, onder andere door artificiële intelligentie. Maar voor kleine bedrijven zijn ze bijna onbetaalbaar’, zegt Callewaert. Hoe kun je je als bedrijf dan wapenen tegen cybercriminelen? ‘Stap om te beginnen af van het idee dat cybersecurity iets voor de IT-dienst is. Iedereen, van het onthaal over de boekhouder tot de CEO, kan ermee te maken krijgen. Geef alle medewerkers training op maat, gebaseerd op hun eigen dagelijkse praktijk. Dat kan bijvoorbeeld starten met een eigen phishingcampagne: verstuur phishingmails, kijk wie erop klikt en sensibiliseer waar nodig’, licht Callewaert toe.
Daarnaast is een back-up van je systeem een must. ‘En dat moet meer zijn dan een kleine harde schijf die ergens aan het systeem bengelt, want die raakt bij zo’n aanval ook versleuteld. Je hebt een nodig met meerdere back-ups’ Een tweetrapsidentificatie, waarbij je niet alleen een wachtwoord geeft maar ook inlogt met itsme, een extra sms of gezichtsherkenning, kan volgens Callewaert veel ellende voorkomen. ‘Denk ook na over de toegankelijkheid van data. In kleine bedrijven heeft vaak iedereen toegang tot alles. Dan wordt er iemand ontslagen en liggen plots al je bedrijfsgeheimen op straat. Beperk dus wie er adminrechten krijgt en wie welke gegevens kan zien.’
'Beperk wie toegang krijgt tot welke gegevens. Zo vermijd je dat bedrijfsgeheimen op straat liggen wanneer iemand ontslagen wordt.'
Kurt Callewaert
BITCOINWALLET KLAARHOUDEN
Zelfs als je alle voorzorgsmaatregelen hebt genomen, ga je er toch beter van uit dat ook jij slachtoffer kunt worden. 'Er zijn bijvoorbeeld hackers die specialiseren in zero day kwetsbaarheid. Ze zoeken achterpoortjes in net gelanceerde programma’s of updates: daar kun je niet veel tegen beginnen. Je moet dus een actieplan klaar hebben voor als jouw bedrijf het doelwit is.’
Zo’n plan voorziet onder andere een backup in communicatiemogelijkheden (bv. een Whatsapp-groep voor het personeel) en een lijst van experts die je onmiddellijk kunt inschakelen.
‘Overweeg ook om een bitcoinwallet aan te schaffen zodat je snel kunt betalen, als je daarvoor zou kiezen. Dit is in de meeste gevallen absoluut niet mijn advies, maar in bepaalde gevallen is het de enige manier om data te recupereren.’
Veel bedrijven staan nog weigerachtig tegenover investeringen in cybersecurity, merkt Callewaert. ‘Maar als je wekenlang uit de supply chain valt door een cyberaanval, zoeken je klanten iemand anders. Cyberbeveiliging is eigenlijk gewoon kwaliteitszorg. Bovendien bestaan er subsidieprogramma’s om de investering te ondersteunen.’
'Cyberbeveiliging is eigenlijk gewoon kwaliteitszorg.'
Kurt Callewaert is Valorisatie Manager Digitale Transformatie aan HOWEST. Hij is al langer dan twaalf jaar bezig met onderwijs en onderzoek rond Cybersecurity. Hij is projectleider van het door VLAIO gesteunde 'Living Lab Innovatieve Cyberbeveiligingen in Industrie en Logistiek 4.0'.
